ISO is een van de drie belangrijkste factoren bij het maken van een mooie foto. De andere twee factoren zijn het diafragma en de sluitertijd.
Om het mooiste resultaat te behalen op je foto’s moet je weten hoe deze drie factoren werken.
In dit artikel leg ik je meer uit over wat ISO nou eigenlijk precies is in digitale fotografie, wat het kan veroorzaken en wat de nadelen zijn.
Wat is ISO bij digitale fotografie?
ISO staat voor International Standards Organization, dit heeft echter helemaal niets met fotografie te maken. Het is de naam van de organisatie die de waarden gestandaardiseerd heeft.
De ISO waarde in fotografie bepaald de lichtgevoeligheid van de sensor in de digitale camera. Hoe hoger de ISO ingesteld staat, hoe gevoeliger de sensor is voor licht.
De ISO waarde start op de meeste fotocamera’s op 100 en kan daarna oplopen naar 200, 400, 800, 1600, 3200, en soms tot nog hoger. Het begin- en eindpunt van de ISO waarde hangt af van de camera waar je gebruik van maakt.
De meeste moderne toestellen hebben tegenwoordig veel meer punten waarop je de ISO waarde kunt instellen dan de punten die ik hierboven genoemd heb. Zo is het bij sommige fotocamera’s mogelijk om een ISO waarde tussen de 100 en 200 te kiezen, 125 of 160 bijvoorbeeld.
Wanneer je vroeger gebruik hebt gemaakt van filmrolletjes, dan kun je de ISO waarde bij digitale fotografie vergelijken met de ASA waarde bij een filmrolletje.
Hoe lager je de ISO waarde instelt, hoe minder lichtgevoelig de sensor van de camera is en hoe fijner de korrel is. Spelen met de ISO waardes kan erg handig zijn om bij weinig licht toch een foto te maken met goede belichting.
ISO zorgt voor ruis op foto’s
Spelen met de ISO waardes is nuttig wanneer je niet gebruik kunt maken van een flitser bij bijvoorbeeld een trouwerij of tijdens een indoor sportevenement. Waar je echter ook rekening mee moet houden is dat een hogere ISO voor meer digitale ruis op de foto zal zorgen.
Een algemene regel is dat hoe lager het nummer is, hoe beter de kwaliteit van de foto is. Door de ISO waarde te verdubbelen, verdubbel je de hoeveelheid licht en verdubbel je de digitale ruis.
Ruis vermindert het detail van een foto door de foto er korreliger en oneffen eruit te laten zien. De meeste ruis zie je vaak op de donkere plekken op de foto.
Hieronder staan twee foto’s waar je het verschil kunt zien. Let met name op de onderkant, hier kun je de ruis het best zien. De eerste foto is met ISO 100 genomen en de tweede met ISO 1600.
Het hangt van je camera af vanaf wanneer de ruis op een foto erg toe gaat nemen. Aangezien de technologie niet stilstaat en er steeds betere fotocamera’s te koop zijn, wordt ruis steeds beter tegengegaan.
Omdat alle camera’s verschillend zijn is er niet een specifieke ISO waarde te noemen wanneer de ruis erg toeneemt en goed zichtbaar wordt op de foto. Om hierachter te komen kan ik je alleen als advies geven om het uit te gaan testen.
Ga naar een plek met weinig licht en test uit wat de maximale ISO waarde is waarvan je zelf vind dat de kwaliteit van je foto’s er niet onder leiden.
Wanneer je een foto hebt gemaakt en er naar jouw smaak teveel ruis zichtbaar is, dan kun je dit achteraf altijd nog bewerken met een beeldbewerkingsprogramma als Adobe Lightroom of Photoshop. Je haalt echter nooit meer de kwaliteit foto die je had kunnen halen. Gebruik programma’s om ruis weg te halen dus met mate.
Welke ISO waarde moet je instellen?
Je kunt bij veel camera’s de camera automatisch laten kiezen welke ISO instelling het best is. Dit is een handige optie wanneer je nog moeite hebt met welke instelling je precies moet nemen, maar vaak kun je het beste resultaat behalen wanneer je zelf beslist over alle instellingen.
Het belangrijkste om nog even aan te halen is dat je de ISO alleen moet verhogen wanneer de belichting voor de foto niet goed is. Zet de ISO waarde dus niet onnodig omhoog zonder reden. Er zijn uitzonderingen te bedenken waar ruis mooi kan zijn op de foto, maar bijna altijd wil je ruis zoveel mogelijk voorkomen op je foto’s. Zet je ISO dus altijd zo laag mogelijk.
Bij een dag met zon moet je de ISO altijd zo laag mogelijk zetten, dit is bij de meeste camera’s 100. Sowieso hoef je bij een mooie dag met zon eigenlijk vrijwel nooit te spelen met de ISO instellingen.
Voor situaties waar er wat minder licht is, zoals op een donker bewolkte dag of binnen in huis, zal je de ISO hoger moeten instellen.
Om achter de juiste instellingen voor jouw camera te komen kun je het best zelf foto’s maken onder verschillende omstandigheden. Na verloop van tijd weet je dan precies in welke situaties je welke ISO waarde het best kunt gebruiken.
Tot slot is het ook nog handig om te weten dat een hoge ISO een minder lange sluitertijd nodig heeft. Wanneer je in bepaalde donkere situaties geen statief hebt, moet je soms een hogere ISO instellen om beweging te voorkomen of beslissen of je niet beter later terug kunt komen wanneer er meer licht is.
